Bidprentjes en cijfertjes
Gerard Pommer
Al ruim twee eeuwen laten rooms-katholieken ter herinnering aan hun overledenen bidprentjes drukken. Aan de ene kant staat een religieuze voorstelling, tegenwoordig vaak een foto van de overledene. De andere kant geeft een korte levensbeschrijving van de overledene, soms met de oorzaak van overlijden. In agrarische gemeenschappen vindt men vaak ook de boerderij vermeld. Door de familie-omstandigheden werd niet altijd een prentje gedrukt; er stierven bijvoorbeeld zoveel jonge kinderen dat het er niet van kwam. Ook werd in de droeve omstandigheden soms niet altijd gelet op volledige en juiste gegevens. Ik heb zelf achttien prentjes gevonden zonder overlijdens-datum.
Voor mijn onderzoek heb ik 620 verschillende prentjes verzameld van personen die allen in Hoogland zijn geboren en/of overleden. Hiervan heb ik 401 stuks zelf verzameld; de overige heb ik alleen ter inzage gehad. Het eerste geboortejaar was 1751, het laatste 1973. Het laatste overlijdensjaar was 1998. De mannen werden gemiddeld 66 jaar, de vrouwen 71. De jongeste overledene waarbvoor een prentje werd gedrukt was 23, de oudste 100 jaar. Opvallend is dat ik iets meer mannen dan vrouwen heb gevonden. Toen ik eenmaal aan het tellen was ben ik eens nagegaan of de ene maand meer geboorten of sterfgevallen opleverde dan de ander. Hierbij het resultaat:
Maand geboren overleden saldo
jan 57 62 -5
feb 53 68 -15
mrt 52 64 -12
apr 54 56 -2
mei 43 54 -11
jun 58 52 6
jul 38 34 4
aug 49 41 8
sep 39 48 -9
okt 51 39 12
nov 55 49 6
dec 71 53 18
totaal 620 620 0
In de eerste helft van het jaar overleden er dus meer mensen dan er geboren werden; van januari tot mei tellen we 45 personen minder. In de rest van het jaar werd dit dan weer ingehaald. Opvallend zijn dan de vele decemberkindjes.
Van 582 personen vond ik zowel de maand van geboorte als van overlijden. De percentages zijn na de selectie van meeste en minste kans afgerond. Ook hier vond ik flinke verschillen in kansen op overlijden:
geboren meeste kans minste kans
jan 20% feb 2% nov
feb 15% aug 2% mei en okt
mrt 13% apr en aug 4% sep en nov
apr 17% feb 2% mei
mei 18% mrt 2% jul en aug
jun 20% sep 0% aug
jul 17% jan en mrt 3% aug en sep
aug 20% jun 2% aug en sep
sep 27% jan 0% jun en aug
okt 15% feb 2% sep
nov 16% sep 4% jun en okt
dec 15% mrt 3% jun en jul
Wie in september geboren was moest dus heel erg uitkijken in januari, maar kon in juni en augustus zorgeloos door het leven gaan! Laten we ter nagedachtenis aan alle overledenen ons respect tonen. Voor de rest: ach, het zijn maar cijfertjes, hoewel…
Ik heb alle prentjes alfabetisch op naam getikt. De lijst is ter inzage in ons clubhuis. Bovendien heb ik mijn verzameling geschonken aan de Historische Kring Hoogland. Die zijn dus ook te raadplegen. Wie niet weet wat te doen met eigen bidprentjes: de Historische Kring wil ze graag in haar archief opslaan!