door Gerard Raven
Reacties
Van vier kanten kwam de melding dat Marie Brouwer natuurlijk Marie Renkers heette. Zij was de oudste dochter van Willem Renkers en geen schoonzus. Maria was in 1940 al ernstig ziek van tbc en is in februari 1941 overleden. Weduwnaar Kees van Loen woonde met zijn drie kinderen in een autobus bij de verwoeste smederij, maar kon kort daarna in een noodwoning trekken.
Een vraag van mijzelf: in de nieuwbouw achter de Van Beeklaan te Hooglanderveen is een nieuwe straat gekomen die de Postloperlaan heet. Deze is ongetwijfeld genoemd naar de 19e-eeuwse Postlopersteeg, die nu voortleeft als het fietspad Hoefseweg op bedrijventerrein De Hoef. Gijs Hilhorst veronderstelt dat dit de route was die de postloper naar Nijkerk koos sinds de aanleg van de Nijkerkerstraat in 1830. Wie kan er meer over vertellen?
1943-1949 Hamseweg 4, Daan Renkers
Na Willems pensionering nam zoon Daan (1923-2000) het over. Het was een schrale tijd, ook voor de posterijen. Eén van de Arnhemse évacué´s was Riet Schuurman, die op het postkantoor kwam werken en valse bonkaarten typte. Intussen had de familie zorgen over Daans broer Piet (1922), een echte dorpsfiguur die halfzijdig verlamd was maar wel heel bijdehand. In die tijd liep hij bijvoorbeeld de kapperszaak van Arie Brundel binnen. In de scheerstoel zat Louis Muijs, gemeentesecretaris en lid van de NSB. “Arie, snij hem z´n strot maar af, het maakt niet uit of het nu gebeurt of later,” zo merkte Piet op. De kapper gooide hem eruit, maar heeft hem vast een flinke knipoog gegeven.
Het eind van de bezetting kwam pas na zes bange dagen, zo herinnert Henk Renkers zich. Eind april 1945 bleef dit laatste gedeelte van Hoogland immers niemandsland. Er vielen gelukkig nauwelijks schoten. Intussen schuilde en sliep het gezin Renkers met anderen (totaal 23 man) in de lage kelder van de telefooncentrale, waar de accu´s stonden. De keuken in huis werd wel gebruikt door Duitse troepen. Het waren echter geen SS-ers en ze waren er ook niet ingekwartierd, zoals Bloemhof schrijft. Achter het huis was een schuttersputje gegraven. De Canadezen maakten een Duitse soldaat krijgsgevangen, maar andere Duitsers verwoestten met een granaat de serre van het gemeentehuis en schoten vandaar nog een Canadees dood op de hoek met De Bik.
De bevrijding was ook voor de Arnhemse evacué´s een grote vreugde. Brieven waren nu wel een heel kostbaar goed. Toos Hansen-van Velp schreef op 28 mei 1945 in haar dagboek: “Vanmiddag zijn wij naar De Ham boodschappen wezen doen, en tot onze groote verwondering komen wij de briefbesteller tegen, die voor ons brieven had. 1 over ‘t Roode Kruis van ma en een briefkaart van pa Hansen. Toen ik ‘t gelezen had heb ik als een klein kind staan huilen, met [vriendin] Carolien tegen de muur van ‘t postkantoor, van aandoening; na al die maanden eindelijk een teeken van leven. O wat ben ik blij dat de familie allen nog in leven zijn. Wat erg dat pa Van Beek [vader van zwager] getroffen is, zoo jong nog. Wat zal mevrouw daar een verdriet van hebben. Even was ‘t voor mij een teleurstelling dat er van [zus] Lia geen bericht bij was. Die had toch ook direckt kunnen schrijven toen zij vernam waar wij zaten? Pa kan niet schrijven, maar van haar had ik toch wel wat verwacht. Enfin, misschien krijg ik nu wel gauw bericht of alles daar in orde is.”
Enkele jaren later besloot Daan dat hij toch liever ander werk wilde doen. Hij vond dat als administrateur van de zuivelfabriek aan de Zevenhuizerstraat. Het postkantoor werd zijn woning, terwijl zijn ouders in het linkerdeel bleven. Vader Willem is hier in 1954 overleden. Moeder bleef met Piet. Pas rond 1970 is het huisje verkocht aan Arnold Schimmel. In 1970-1973 is Daan nog raadslid geweest.
1949-1957 Hamseweg 54
Na de familie Renkers werd op 16 mei 1949 J. Hoegen aangesteld als kantoorhouder. Hij was geboren te Amersfoort in 1922 en dus net zo jong als zijn voorgangers bij hun aanstelling. Sinds 1939 was hij hulpbesteller in de stad geweest. De heer Hoegen herinnert zich: “Bij de sollicitatie voor kantoorhouder te Hoogland moest je tenminste beschikken over kantoorruimte, hetwelk me gelukte.” Hij huurde een deel van Hamseweg 56 van de familie Gerritsen. Tegenwoordig is dit een aanbouw bij nummer 54, het huis met luiken van de familie Van Rossem dat op de noordhoek staat met de huidige straat De Koop. Hoegen had hier de beschikking over “een woonkamer van 4 bij 4 m2 en de halve gang met een loket in de tussendeur.”
Hoegen woonde intussen nog in Amersfoort. Hij vertelt: ik “ging twee jaar per fiets naar Hoogland, waar mijn dienst begon om 5.45 uur en om zes uur de post werd aangebracht per postauto uit Amersfoort, en de brievenbestellers J. van Bekkum, G. Brouwer en A. Kraan ook om zes uur begonnen hun post te verwerken en hun wijk in te delen.” De drie bestellers uit de jaren ´30 waren er dus nog steeds.
Ook Hoegen wilde graag in Hoogland wonen. “In 1951 werd mij met veel geharrewar de woning Hamseweg 65 toegewezen door de burgemeester, die zelf op nummer 63 woonde, en heb daar gewoond tot 1957.” Op het moment van verhuizing was echter de hele postbodeploeg vernieuwd: nu waren het H. van Bekkum, W. van Brummelen, P. Brundel, Th. Midden en als reserve W. Roozendaal.
1957-1970 Komhoeklaan 4
De postzaken bleven groeien en in 1956 kocht Hoegen 700 m2 grond. Via het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten zette de bekende aannemer Henk van Noordenburg een kantoor met woonhuis aan de Komhoeklaan 2, respectievelijk 4. De Komhoeklaan, zoals het steegje een jaar tevoren gedoopt was, was wel een wijdse titel, zoals we op de foto kunnen zien. Later is het huis dat in het midden staat afgebroken en kon de weg verbreed worden. Tegenwoordig is het kantoor bij woonhuis nr 4 getrokken en zijn de muren gewit, terwijl tussen dit pand en café De Noot nog een huis is gebouwd.
Ook nu huurde de PTT het kantoor, dat bestond uit een ruime wachtkamer, twee loketten en 50 m2 werkruimte. Het werd op 8 april 1957 geopend door burgemeester Laumans. Je kon hier terecht om 9-12, 14-15, 17.30-18.30 uur, maar zaterdagavond was het gesloten, zo werd nog expliciet vermeld.
Ook de nieuwe kantoorhouder was een actief man. In 1958 werd Hoegen lijsttrekker van de Protestants Christelijke Partijen kwam hij in de gemeenteraad. Hij was een kritisch lid dat geen blad voor de mond nam. Zo wilde hij in 1961 geen presentiegeld, omdat de vergadering erg weinig agendapunten had. En in 1965 deed hij een wel heel krasse uitspraak: “Als het zo moet worden we liever een deel van Amersfoort”. Dit omdat het gemeentebestuur werd beschuldigd van slecht bestuur en geheimzinnigheid. Hoegen was de man die voorstelde een onderzoekscommissie uit de raad te benoemen, maar zover kwam het nog niet.
Intussen werd het gemoedelijke postkantoortje langzaam verder gemoderniseerd. In 1967 is de telefooncentrale vervangen, twee jaar later kregen abonneenummers een vierde cijfer, in 1970 werd het netnummer gewijzigd. Het gemeentehuis had een eigen frankeermachine met stempel FR 7785, met links het gemeentewapen en de naam van de gemeente eronder, zoals bij de meeste van zulke exemplaren. Na de annexatie door Amersfoort is dit stempel nog tot 1984 gebruikt op de hulpsecretarie.
“Oorzaak van mijn vertrek als kantoorhouder [was] de aankomende annexatie van Hoogland bij Amersfoort, en de overgang van hulpkantoor naar agentschap, waardoor mijn promotiekansen nihil werden,” zo herinnert Hoegen zich. Hij verkocht zijn huis en keerde terug naar Amersfoort, waar hij nog twaalf jaar hoofdbesteller is geweest. In 1982 werd hij gepensioneerd. Hoegen schrijft dat hij “altijd met veel genoegen” zijn werk heeft gedaan. In 1980 kreeg Hoegen vanwege zijn 40 dienstjaren en zijn kerkelijke en andere maatschappelijke functies een koninklijke onderscheiding, de eremedaille in goud.
1970-1986 Hamseweg 13
Het eenvoudiger postagentschap werd gevestigd op Hamseweg 13, nu Bob footwear. Slager Jansen was kort tevoren overleden en zijn weduwe verhuurde de benedenverdieping aan de PTT. Zelf bleef ze boven wonen. Vervolgens is het werk overgenomen door A. Cramer.Ook het postagentschap in Hooglanderveen ging met de tijd mee. Mevrouw Van Hamersveld had dit veertig jaar gerund, ook nadat haar man Frans in 1951 door een auto was aangereden en ter plekke was overleden. Dat gebeurde tijdens het brievenbestellen op de Hogeweg in Amersfoort. De post werd ook vanuit het agentschap bezorgd.
In 1972 verhuisde het agentschap van Van Tuyllstraat 10 naar de kruidenierswinkel, later buurtsuper van Job en Toos Steenbeek aan de Van Zuilenlaan (afgebeeld in het vorige nummer, pagina 161). Dertig jaar ging alles goed, met Toos en later ook dochter Annemiek. In 1987 vond er een overval plaats, reden voor Annemiek om te stoppen. In 1997 vond ook Toos het genoeg en bestaat er alleen nog een Minipost, waar postzegels en formulieren kunnen worden gehaald. Voor andere zaken moet men nu naar Hoevelaken, Hoogland of Amersfoort.
In de jaren tachtig werd het kantoortje aan de Hamseweg te klein om alle diensten aan te kunnen bieden. Er pasten net twee loketten en een aantal postbussen in. Er moest dus weer uitgekeken worden naar iets nieuws.
In het volgende nummer besluiten we met de postkantoren Hamseweg 23 en Kraailandhof.