2003-3-4 Oude kaarten

door Romée van der Zee

Op Open Monumentendag was ik bij boerderij Bosserdijk aan de praat geraakt met enkele geboren en getogen Hooglanders. Ze wezen me de nog aanwezige plek voor de knecht op een aantal planken in de stal, boven de koevakken. Ooit woon­de ik op een binnenvaartschip dat net van de Rijn kwam, met een piepklein voor­onder, vol met ankerkettingen en kabels, waartussen de scheepsknecht sliep. De geur van olie (of koeien) die in je huid getrokken is. Zoals ik zelf soms naar rook, bijen en honing ruik. Aardig om de bezigheden van mensen te kunnen ruiken. Komt weinig meer voor.

Tussen de kabels van mijn computer breng ik oude kaarten in op onze internetsi­te www.hoogland-dorp.nl. Mijn ogen glijden langs de oude namen. Op een kaart uit 1599 staat al een molen op De Ham. Op een kopie uit 1650 van een oude kaart staan ernaast ook enkele huizen aangegeven. Een molen was voor de omliggende boerderijen van groot belang. Je kon als boer je granen laten vermalen. Er vestig­den zich bakkers, logementen en andere kleine nijverheid omheen, het was een ontmoetingspIek. Belangrijkste van alles, het gaf een zekere zelfstandigheid en daarmee een gevoel van eigenheid aan de omliggende bewoners. Dat gevoel is op Hoogland nog steeds heel sterk. Maar menig oude bewoner is vergeten dat op de hoek van de Hamseweg en Molenweg het oude hart van de omgeving stond. Alleen de straatnaam herinnert er nog aan, en natuurlijk de kaarten die je af en toe terugziet in De Bewaarsman of op onze internetsite.

Detail van een kaart uit 1650 (Prentenkabinet Leiden, bewerkt door de auteur)

Iemand probeerde me laatst duidelijk te maken dat iedere minuut die je aan het verleden besteedt ten koste gaat van de toekomst. Dromen over molens, de slaapplaatsen van boerenknech­ten, het was verloren tijd. Bewerk geen oude kaarten, zei hij, maar let op de veranderingen die zich nu oIh je heen voordoen op die Hamseweg. Nou doe ik dat toevallig ook, en heb ik het gevoel dat ik het meest op de Hamseweg ben als ik over oude kaar­ten schrijf. En je wilt tenslotte ergens zIJn.