Drie generaties garage- en pomphouder
GERDA VAN PIGGELEN-VOSKUILEN
Deel twee van de serie verhalen over (familie)bedrijven die in de voormalige gemeente Hoogland actief waren, en veelal nog zijn. Deze aflevering is gewijd aan de Firma Kreijne. Een gesprek met Gert Kreijne.
De oprichting in 1925 en de beginjaren
Gerrit Kreijne was geboren op 23 februari 1900 te Barneveld. Hij begon in 1925 met reparatie van fietsen in een oud schuurtje achter het huis van Evert van de Beek. Dit huis lag aan de Zevenhuizerstraat. Gerrit leerde het vak van fietsenmaker bij Willem van Beek aan de Hogeweg in Amersfoort. Hij trouwde met Willems zuster Gerritje, geboren op 8 september 1900.
Het bedrijf liep zó goed dat zij in 1928 verhuisden naar de Hamseweg, waar ze een nieuw pand hadden laten bouwen. Hierop werd in 1933 een domper gezet door een groot drama. Hun zoon Beppie, tweeëneenhalf jaar oud, werd vóór het bedrijf geschept door een van de weinige auto’s van die tijd en overleed.
Het bedrijf breidde uit met de verkoop en reparatie van auto’s en motoren. In die tijd was geen sprake van een verbintenis aan één of meer vaste merken. In 1932 sloot Kreijne zich aan bij de Bovag, de Bond van Garagehouders, waarvan in 2007 het 75-jarig lidmaatschap werd gevierd. Ook werd er taxi gereden en werden trouwerijen verzorgd. Voor de lantaarns van fietsen en auto’s handelde men in carbid, tegenwoordig eerder beschouwd als een gevaarlijk goedje.
Gerrit heeft het bedrijf altijd alleen gevoerd. Het was hard werken. Het bedrijf had er groot voordeel bij dat de weg van Bunschoten naar Amersfoort langs hun bedrijf liep. Dat bracht het nodige verkeer langs de zaak. Rond 1935 bood oliemaatschappij Esso aan om twee pompjes te plaatsen voor diesel en benzinemix, in de ruil voor het aanleggen van bestrating op de grond vóór het pand. Op dit aanbod ging Kreijne graag in en het was de start van een lange traditie van benzineverkoop.
Het beschermen van het milieu was geen onderwerp waar men zich in die tijd mee bezig hield. De boomgaard achter het bedrijf was de stortplaats voor restanten carbid en olie. Bij een sanering vele jaren later werden echter geen vervuilende reststoffen teruggevonden. Dit zou een gevolg zijn van het gebruik van minerale, niet-synthetische producten in die tijd, die op natuurlijke wijze afgebroken zouden zijn.
Gerrit Kreijne heeft in de oorlog in het verzet gezeten, samen met onder anderen dokter Willem Verbeek, die zijn patiënten bezocht met een lange leren jas aan op zijn motor. Achter in de auto van Kreijne werden piloten uit de polder gehaald en vervoerd naar een timmerfabriek in de Hellestraat in Amersfoort, waarvandaan zij weer verder werden getransporteerd. Een onderscheiding heeft hij hiervoor nooit gekregen. [Dit is niet juist. Hij heeft hiervoor met nog enkele Hooglanders na de oorlog het Verzetsherdenkingskruis gekregen. red]
De tweede generatie
Behalve Beppie waren er nog twee zoons, Gerard en Henk, respectievelijk geboren op 5 mei 1929 en 19 maart 1927 te Hoogland. Gerard kwam in de zaak in 1948. Henk was van 1947 tot 1950 in Nederlands-Indië, samen met andere Hooglandse jongemannen zoals Jan Rijnders, Niek Voskuilen, Bart van de Kooy en Eef Mulder.
Henk en Gerard verdeelden de taken. Henk hield zich bezig met de auto’s en Gerard met brommers en motoren. Van 1963 tot 1966 voerde het bedrijf het dealerschap van Toyota. In die tijd werd in Nederland de 1000e Toyota verkocht. De boeren hadden het niet op Toyota, maar de notabelen wel.
Splitsing van het bedrijf in 1968
Henk kreeg vijf kinderen en Gerard zeven. De gezinnen woonden boven het bedrijf op de Hamseweg. Dit werd op een bepaald moment te klein en één van beide moest verkassen. Dat gebeurde in 1968. Gerard bleef in het bedrijf op de Hamseweg en handelde daar in fietsen, bromfietsen en taxi (W-Tax). Hij overleed op 5 augustus 1984 na een slopende ziekte. Zijn zoons Bert en Theo hebben het bedrijf met het dealerschap van Lada voortgezet tot 1998. Bert was in 1990 al bij de Wegenwacht gaan werken. Theo heeft nog het Subaru- en Kia-dealerschap gevoerd in Calveen tot 2001.
Henk verhuisde in 1968 naar een nieuw pand op de Zevenhuizerstraat. Er werkten toen vier mensen. Naast de verkoop van Esso-benzine handelde hij daar in Simca, als subdealer van Van Keulen uit Amersfoort. De locatie van het pand was gekozen op advies van meester Willemsen. Hij dacht zo, dat dit stuk grond precies tussen de katholieke kerk aan de Kerklaan en de hervormde kerk op de Hamseweg in lag. Hij vond het ook een mooie plek voor een nieuw bedrijf omdat beide buurtschappen wel snel naar elkaar toe zouden groeien. Dat bleek een goed advies. De officiële opening op 22 december werd verricht door burgemeester Laumans, die zoals vaker gebeurde veel te laat kwam. De locatie was echter ook vaak reden tot hilariteit. Deze lag namelijk tegenover het welbekende Huize Erna (huis van lichte zeden) en geregeld vroegen klanten van buiten Hoogland de weg daarheen.
Het bedrijf stookte op butagas. Dat was erg duur en Henk werd dus voor gek verklaard. Onterecht, want al in 1972 was er de eerste uitbreiding. Het dealerschap van Simca werd Talbot, daarna Chrysler en vervolgens Peugeot, als agent van Bovee uit Amersfoort.
Vaste klanten van Kreijne waren de brandweer, de gemeentewagens, de melkboeren uit Amersfoort, boeren uit Hoogland. Van hen heeft het bedrijf altijd profijt gehad. Een boer uit Hoogland die op zondagmiddag in Purmerend langs de weg kwam te staan, belde natuurlijk Kreijne voor assistentie. Deze boer zou er nooit meer aan denken elders zaken te doen.
Kreijne heeft in de loop van de jaren een sociaal gezicht laten zien en met profijt voor beide partijen. Henk Voskuilen liep als leerling-monteur van jongs af aan rond in het bedrijf. Hij was vrijwel blind, maar deed alles op gehoor of gevoel. Henk heeft heel wat jaren bij de firma gewerkt. Hij kon een kachel in een auto repareren in de helft van de tijd die er volgens de fabriek voor stond, namelijk in vier in plaats van acht uur. Puur op zijn gevoel. Ook een Iraanse vluchteling vond er in 2005 een werkplek. Hij maakt foto’s van alle onderdelen en leert er thuis de namen van. Zij zijn niet de enige voorbeelden.
Gerard en Henk waren fervente liefhebbers van de crossmotorsport. Om de week vertrokken ze naar wedstrijden in het hele land. Het halve dorp liep dan uit. Ze deden ook veel sleutelwerk voor de gebroeders Van Heugten, welbekend in crosskringen. Samen met onder anderen Jan Brundel en Jopie van de Tweel vormden ze motorclub Het Pitje. De oude vrachtauto van transportbedrijf Kees Koller werd omgebouwd, met bankjes gevuld en iedereen ging mee. Gerard won onder andere goud in Zweden met betrouwbaarheidsritten. Ook aan de Zeskamp deed de familie mee.
Verder was Henk samen met onder anderen Frans van Rossum, Gerard van ‘t Klooster, Anton Roeten, Frans Pommer en Bart en Dries van de Kooy bij de brandweer en Bescherming Bevolking. Na het blussen moest er wel eens een intern brandje geblust worden en was de hooiberg daarna een mooie slaapplaats. Behalve café De Faam was er weinig sociaal leven. Ook op zondag moest er gewerkt worden.
Het vak van pomphouder
Het begon met de twee Esso-pompjes op de Hamseweg. Daarna loopt het voeren van een tankstation als een rode draad door de geschiedenis van het bedrijf. Behalve de pompen van Kreijne stond er een Avia-pomp op de Hamseweg, die vooral vrachtauto’s bediende, en een pomp met het merk Total bij de firma Blom op de Zevenhuizerstraat. De Esso-pomp aan de Zevenhuizerstraat liep erg goed, onder andere omdat deze alom 07.00 uur open ging en pas sloot als Kreijne naar bed ging Toen kocht Kreijne een stuk grond voor een tankstation langs de Bunschoterstraat. Kreijne had de vergunning, maar de pomp werd verhuurd. In 1985 besloten de zonen van Henk, Gert en Kees, deze pomp zelf te gaan runnen. Er werd weinig verdiend, maar het bleek een goede investering voor de toekomst. Feitelijk was het jarenlang een blok aan het been, want geregeld waren er overvallen en inbraken. Dit heeft zestien jaar geduurd. Met behoud van vergunning kreeg men in 1991 toestemming om de pomp te sluiten. De firma Kreijne had inmiddels een stuk grond gekocht verderop aan de Bunschoterstraat.
De laatste die in 1991 tankte aan de oude pomp was zus Gea. Zij sloeg op 17 september 2000 ook de eerste paal van het nieuwe pompstation De Hoogekamp. Vier dagen later overleed zij. Er staat nu een boom met een gedenkteken.
In 1982 ging de pomp aan de Zevenhuizerstraat over op zelfbediening. Dat was een spannend moment voor een bedrijf dat gewend was aan contacten met de klant. Vanaf het begin was het een succes. Mensen stelden het op prijs dat ze snel verder konden.
De derde generatie
Henk Kreijne had vijf kinderen. Gert (geboren 22 juli 1953) en Kees (13 mei 1959) hebben in 1986 samen het bedrijf overgenomen.
Gert had aanvankelijk weinig interesse in het bedrijf. Na zijn studie economie wilde hij als “langharig tuig”, zoals hij het zelf typeerde, naar de States. Na via S5 binnen drie weken uit militaire dienst te zijn ontslagen wilde hij in 1975 daadwerkelijk vertrekken. Zijn vader vroeg hem tijdelijk bij de pomp te komen werken en daar werd hij met het sop van pomphouder overgoten. Hij ging nog zes weken naar Amerika, maar kwam snel terug en rolde zo in de zaak. Hij vindt het het leukste werk dat er is: de mensen aan de pomp, het verkopen van auto’s, de contacten met klanten. Zijn vader durfde voor het eerst in jaren op vakantie. Ook omdat er een paar zeer vertrouwde Hooglanders in de zaak werkten, zoals Bertus van Hamersveld, Evert van de Beek (na 43 jaar met pensioen), Johan van Middelaar en Jos van den Hoven, beiden nog steeds werkzaam bij Kreijne.
Kees ging na zijn opleiding in Apeldoorn een jaar naar Nieuw-Zeeland en leerde nadien het vak bij Bakker BW aan de Nijverheidsweg in Amersfoort. In 1984 kwam hij in het bedrijf. Kees houdt zich vooral met personeel en organisatie bezig, Gert met de verkoop.
Nadat Henk het bedrijf had overgedragen kreeg hij echt tijd voor zijn grote passie, het motorrijden met zijn BMW met of zonder zijspan. Ook speelde hij graag een spelletje tennis op het nabijgelegen tennispark. Van die tijd dateert, dat de firma Kreijne de sleutel van de tenniskantine in beheer heeft. Dat duurt tot de dag van vandaag. Voor het eerst reed Henk een grote auto. Al die jaren had hij een Fiat 850, want de klanten moesten niet denken dat hij van hun centen een grote auto reed. Helaas stierf ook hij te vroeg, op 70-jarige leeftijd aan een hartstilstand op 7 februari 1998.
In 1999 werd het bedrijf uitgebreid met een tweede vestiging in Calveen. Het agentschap van Peugeot, als agent van Bovee, moest stoppen omdat op bedrijventerrein Isselt een nieuwe Peugeot-dealer werd gevestigd. Nu geldt als devies van de beide eigenaren om niet af te wachten, maar naar mogelijkheden te kijken. Daarom hadden ze op de Nieuwlandseweg in Calveen het pand van Asrem gekocht maar dit goed stil gehouden. Dinsdags verkregen ze het regiodealerschap van Skoda voor het bedrijf aan de Zevenhuizerstraat. Woensdag vond het gesprek plaats over het beëindigen van het dealerschap van Peugeot. Daarbij ontlokten zij aan Peugeot Nederland de uitspraak dat een eventueel dealerschap op Calveen wel een mogelijkheid zou zijn. Hierop kon Kreijne onmiddellijk inhaken met de mededeling dat zij daar een bedrijf hadden gekocht. Daarmee werd het Peugeot-dealerschap behouden. In 2000 konden zij dealer van Suzuki worden en hebben ze zelf Peugeot opgezegd.
Gert en Kees hebben niet dezelfde passie voor motoren als hun vader Henk. Maar hun hobby’s liggen wel op het terrein van hun werk. Gert heeft van jongs af aan interesse in klassiekers als de Chevrolet Corvette. Kees racet op interna¬tionale circuits in een Lotus. Hij kocht onlangs de oude Formule-l trailer van Benetton. Deze wordt geregeld ingezet om op diverse locaties in binnen- en buitenland materiaal en manschappen te vervoeren
De toekomst van het bedrijf
Plannen voor de toekomst zijn in de maak. Er is nieuwbouw gepland in Calveen met dealerschappen van Skoda, Suzuki, Daihatsu. Verder zullen er occasions verkocht worden en komen er een pompstation, autoverhuur, autoleasing en een wasstraat. Dit zal de laatste grote actie worden vóór het pensioen van Gert en Kees.
De cultuur van het bedrijf is in de loop van de jaren sterk veranderd, van simpelweg iets noteren op een briefje tot ISO-certificering.
Het pand met pomp aan de Zevenhuizerstraat gaat verdwijnen, evenals de buurpanden van Van Dijk. De gemeente wil de Zevenhuizerstraat verkeersluw maken, dus het vertrek van Kreijne komt haar goed van pas. Naar verwachting zullen er op het terrein woningen gebouwd gaan worden. Daarmee komt een einde aan een lange periode van het voeren van een vanouds bekend bedrijf in de kern van Hoogland.
Bron
Interview met Gert Kreijne.
Met dank aan Cees van den Heuvel.