Historische Kring Hoogland

Hoogland levert sportieve strijd in annexatietijd (2)
ARIE VAN DEN HEUVEL

Hindernissen nemen met oude brommers, aardappels sjouwen over een met zeep ingesmeerde helling, in touwen klimmen en met blikjes water rennen. Hoogland zette zichzelf in 1969/’70 op de kaart in de strijd voor behoud van zelfstandigheid als gemeente en tegen annexatie door Amersfoort. Deel 1 verscheen in het decem­bernummer. In deel 2 wordt verslag gedaan van de finale van Zeskamp en de deelname aan Spel zonder Grenzen in Cardiff. Hoogland eindigde in 1970 sportief gezien hoog, maar als gemeente uiteindelijk zonder grenzen op 31 december 1973.

Plaatsing in finale
Hoewel plaatsing al voor bijna 100% zeker was, moest op 28 februari 1970 nog één wedstrijd gespeeld worden tussen de ploegen uit het Oosten en het Zuiden in Barneveld. De heer Van de Coterlet van parochiehuis Concordia had de eer om de ploegen uit Dronten, Genemuiden, Rheden, Goes, Helmond en Valkenburg te ontvangen voor de feestavond. Na afloop van de wedstrijd was het definitief: Hoogland stond vierde in het algemeen klassement en ging door naar de finale in Leiden! Het Zeskampcomité vierde het succes met de ploegen van de Zeskamp Sport en de Zeskamp Show en iedereen die verder had bijge­dragen op een feestavond in Concordia op 14 maart. De NCRV liet op 18 maart weten dat Hoogland naar Cardiff ging, van 1 tot 6 augustus 1970.

Deelnemen belangrijker dan winnen
De ploeg bereidde zich in de loods van NV Van Zwol (Calveenseweg 8a) voor op de finalestrijd in Leiden. Vrijdagavond 24 april vertrok men naar hotel Verburgh in Poeldijk. Daarna op weg voor de feestavond met de ploegen uit Dronten, Assen, Bolsward, Alphen a/d Rijn en Genemuiden in de Groenoordhal in Leiden. Zaterdagavond waren 200 Hooglandse supporters getuige van het zwoegen van de ploeg. De sulky-race ging mis. De bootrace slaagde: een tweede plaats. Bij de marathon ging tijd verloren door een foute wissel. De kruiwagen­race verliep goed. Bij het heien was er pech. Johan: ‘De balk brak, maar dankzij Transportbedrijf Hoogland kwam er nog net op tijd een nieuwe’.

Zelfs Evert had het zwaar. Hij drukte te vroeg op de bel en scoorde nauwelijks. Hoogland eindigde als zesde en laatste. Dat maakte niemand meer wat uit: deelnemen is belangrijker dan winnen. Terug in De Faam blikte coach Paul terug: ‘We hebben het met ons autochtone team moeten afleggen tegen het professionalisme en dat is geen schande’. Alle twaalf ploegen van de Zeskamp kwamen op 22 mei bijeen in Holiday Inn in Leiden, om gezellig na te praten en voor uitreiking van een medaille aan de ploeg. Op 23 mei was iedereen in de Groenoordhal aanwezig bij de finalestrijd tussen Alphen a/d Rijn, winnaar Zeskamp-1970 en Aalten, winnaar Zeskamp-I968.

Hoogland in Spel zonder Grenzen
Het Zeskampcomité hield op 5 juni een bijeenkomst in café Halfweg (Bunschoterstraat 31) voor bespreking van Spel zonder Grenzen in Cardiff. De ploeg kreeg versterking met Diny Hulsegge (19 jr), Carla Ebing (18), Elly Nieuwenhuizen (17) en Evert ging mee als verzorger. Carla en Elly woonden in Amersfoort, maar dat werd door de vingers gezien. De ploeg trainde in de loods van Van Zwol en op de stormbaan van de Juliana van Stolbergkazerne. De inhoud van de proeven was onbekend; die hoorde men pas in Cardiff. Vanuit de parochie was de aandacht groot: ‘Moge Hoogland bij dit spel het neusje van de zalm zijn! Tot ergernis vooral van de Keimensen’. Gerda: ‘Ik had keuze tussen meegaan of een nieuwe wasmachine krijgen. Met kleine kinderen was die keuze snel gemaakt. Ik bleef thuis’! De bus van de firma W.C. Tensen vertrok zaterdag­middag 1 augustus vanaf De Faam. De NCRV wilde principieel niet op zondag reizen. Paul Boon zei dat de meesten voor het eerst naar het buitenland reisden en dat het allemaal wel vreemd zou zijn. Als officials gingen mee: Piet Smink en Cees van Wee (Zeskampcomité), Piet Brugman (persvertegenwoordiger), Paul de Smalen (fotograaf) en Cees Hilhorst (loco-burgemeester).

Op Schiphol stond een door de NCRV gecharterde KLM Fokker Friendship. Ans: ‘Het was de eerste keer dat ik een vliegreis maakte en tot nu toe is het daar ook bij gebleven. De reis, het verblijf en de deelname aan Spel zonder Grenzen waren een geweldige belevenis. Van de NCRV hadden we allemaal een oranje trainingspak en shirt gekregen met de opdruk NEDERLAND’. Op het vliegveld van Cardiff volgde de ontvangst door een vertegenwoordiger van de BBC. Deze moest nog helpen bij de douane, omdat diverse ploegleden meer drank hadden aangeschaft dan was toegestaan. Het werd opgelost door de flessen om te slaan over alle leden. De ploeg werd per bus naar het verblijf in de Sociëteit van het Universiteitsgebouw gebracht. Johan: ‘In ons verblijf was de mannenzaal van blauwe lakens voorzien en de vrouwenzaal van roze lakens. Op een gegeven moment hadden we bij één van de vrouwen het bed met water natgemaakt. Na de nodige consternatie en toespelingen werd het opgelost door het beddengoed te ruilen met als gevolg één blauw bed in een roze omgeving en omgekeerd’!

May the best team win!
Zondag was een vrije dag. De andere ploegen arriveerden pas in de loop van de middag en avond. De Hooglandse ploeg bracht een bezoek aan het strand van Barry Islands en aan een kermis. Maandagmiddag toonde een demonstratieploeg de af te leggen proeven. ‘s Avonds ontving burgemeester T.E. Merrells in het stadhuis alle burgemeesters, officials en deelnemers uit Hoogland, Rimini (Italië), Genk (België), Locarno (Zwitserland), Kleef (West-Duitsland), Lowestoft (Engeland) en Reims (Frankrijk).

Ans: ‘Daarna een banket aan feestelijk gedekte tafels met champagne. Een compleet andere wereld dan we thuis gewend waren’. Burgemeester Merrells bracht een toast uit en eindigde zijn toespraak met: May the best team win! Loco-burgemeester Hilhorst zei trots te zijn dat Hoogland hier in het strijdperk trad tegen veel grotere gemeenten als Rimini met 123.000 inwoners. Hij overhandigde de burgemeester een voor de gelegenheid gemaakte Heuga-tapijttegel met het wapen van Hoogland. Dinsdagavond vond de generale repetitie plaats, nadat er overdag flink was getraind. Johan: ‘Het was zwaar. In totaal 37 deelnemers uit alle ploegen moesten naar het ziekenhuis. Zo ook Bert en Carla; zij waren uitgeschakeld’. De ploeg bereikte in de generale repetitie een gedeelde vierde plaats met 32 punten.

Hoogland kandidaat voor Verona
Op de tribunes rond de binnenplaats van The Castle Of Cardiff zaten woens­dagavond 4000 toeschouwers. Dokter Willem Verbeek had de ploeg een tele­gram gestuurd: ‘Zet hem op, doe wat vrij Hoogland en half Nederland verwach­ten!’ De live-uitzending begon met de presentatie van alle ploegen: Hoogland als vierde. Daarna de eerste proef: de strandbalwedstrijd. Hoogland scoorde meteen twaalf punten.

Ans: ‘Zonder dat José, Stien, Nel, Henk, Wim, Jan en ik het wisten had Greet de Joker ingezet, waardoor de score verdubbeld werd’. Gerard van Dijk, Kees van de Hoven, Nel, Dini en Henny scoorden vier punten in de baltransportwedstrijd. Kees de Ridder scoorde vijf punten bij de duikstoel. Bij de balanswedstrijd ging het mis, doordat het touwtje waaraan de bal vastzat tussen de tanden van Gerard van Dijk bleef zitten. Samen met Jan en Truus scoorde hij nog een punt. Gerard Kreijne, Dini, Jan, José, Wim en Stien lukte het helaas bij de laatste gang van de chain gang niet om de emmers met water over te brengen. In plaats van een overwinning resteerde een punt.

De voetbalwedstrijd ging goed: Kees van de Hoven en Kees de Ridder scoorden vier punten. Elly, Annelies en Truus eindigden als eerste op de draaiende paardenrug: zeven punten. Tenslotte scoorden Elly, Johan en Eugène drie punten in de wedstrijd dame red­den. Johan: ‘Vanuit het kasteel moest je langs een touw naar beneden glijden, maar om tijd te winnen sprong ik zes meter recht naar beneden in het zand; achteraf onverantwoord’. Het was gelukt: Hoogland 37 punten. De beste Nederlandse ploeg in Spel zonder Grenzen tot nu toe, met een gedeelde derde plaats in het algemeen klassement en daarmee kandidaat voor de finale in Verona op 16 september!

Terug op Hoogland
Donderdag 6 augustus arriveerde de ploeg aan het begin van de avond in Hoogland. Langs de Hamseweg zongen vele toeschouwers het volkslied: Ik heb u lief mijn mooi Hoogland. In De Faam volgde een speech van burgemeester Laumans, waarna er gedronken kon worden op kosten van de gemeente. Dat kwam mooi uit, want dorst is een serieuze Hooglandse eigenschap. Piet Smink had tijdens het Cardiff-avontuur een dagboek bijgehouden voor de krant en op de wedstrijdavond het volgende doorgebeld: ‘Heel Nederland heeft de prestaties van Hoogland kunnen zien en kunnen ervaren welk een geweldige gemeente Hoogland wel is. Een gemeenschap die waard is een zelfstandige gemeenschap te blijven’. Terug in Hoogland voegde hij daaraan toe: ‘Mocht Hoogland naar Verona gaan en daar enig succes boeken, dan kan Amersfoort er vrij zeker op rekenen dat het een invasie in de vorm van een Hooglandse optocht krijgt te ver­werken’. In het blad Parochiële Mededelingen werd als volgt teruggeblikt: ‘Jullie hebben je niet beet laten nemen en wat zullen de Amersfoorters zich op de tong gebeten hebben’!

It’s a Knock Out!
Op zaterdag 19 augustus ging de ploeg naar Groningen om Aalten aan het werk te zien op de Grote Markt. Aalten eindigde op de tweede plaats met 39 punten. Na twee weken dromen over de finale in Verona gold alsnog voor Hoogland: it’s a knock out! Loco-burgemeester Hilhorst was nuchter: ‘Het is een jaar lang mooi geweest, er komt eens een eind aan’. In de bus onderweg naar huis werd de mee­genomen pils flink aangesproken. Bij aankomst in de vroege ochtend uren werd een monument van lege flessen gebouwd op de plek waar vroeger het oude gemeentehuis stond, onder het zingen van het Hooglandse volkslied. Op 2 sep­tember pakte Alphen a/d Rijn in West-Berlijn de tweede plaats met 40 punten. Hoogland had daar vrede mee: uiteindelijk toch op de derde plaats geëindigd in het algemeen klassement van Spel zonder Grenzen! Op 16 september, de dag van de finale in Verona, volg­de voor de ploeg een afsluitende avond in café Het Houteveen in Hooglanderveen. Met diner, tv-uitzending van de finale en vertoning van de geluidsfilm van Paul de Smalen over Cardiff.

Hoogland zonder grenzen
Twee jaar later, in 1972, stond een interview in de krant met Paul de Smalen over de annexatie­strijd: ‘Echt, ik heb bewondering en waardering voor de wijze waarop de Hooglanders hun acties tegen annexatie voeren: correct, origineel en goed voorbereid.

Neem die kruiwagentocht naar Den Haag, voorafgaande aan de hearing door de vaste Kamercommissie van Binnenlandse Zaken. Die demonstratieve optocht verliep vlekkeloos. Geen wonder ook. Karavaancommandant was Gerard van den Heuvel en die heeft als non-playing captain bij Zeskamp heel wat ervaring opgedaan, geleerd wat hij aan z’n mensen heeft en wat hij met ze kan doen. Met Zeskamp heeft Hoogland in het verleden kans gehad meer ruchtbaarheid te geven aan het verlangen om een zelfstandige gemeente te blijven.’
31 december 1973 viel het doek. Hoogland moest het voortaan zonder grenzen doen.

Bronnen
Plakboeken van Ans van den Heuvel-Hilhorst over Zeskamp en Spel zonder Grenzen
Gesprek met Ans van den Heuvel-Hilhorst, Johan Smink en Gerda Smink-Hoogland, 9 maart 2009