Jan van Loen en Bertha van Romen
door Cees van Loen
In ons archief bevindt zich een aardige groepsfoto van de trouwpartij op 20 mei 1931 van Jan van Loen uit de Hooglandse buurtschap Zevenhuizen en Bertha van Romen van het Zuidereind te Baarn. Wie staan er op de foto en wat weten we nog meer? Daar is wel iets over te vertellen.
Zevenhuizen
Bruidegom Jan is een zoon van Teus van Loen en Jans van Drie. De familie woont op de boerderij Zevenhuizerstraat 151. Deze boerderij is in 1857/58 gebouwd door Jan’s grootvader, naar goed gebruik uiteraard eveneens Jan geheten. Grootvader Jan is in die tijd boerenknecht op boerderij Groenendaal (nu manege Groenendaal, Zevenhuizerstraat 154) en trouwt in februari 1858 met Jannetje van Jan Maassen, zijn buurmeisje van iets verder op Hoogland aan, richting de kerk zullen we maar zeggen, op Zevenhuizerstraat 148.
Na het overlijden van Jan in 1870 hertrouwt Jannetje Maassen in 1872 met postbode Jan Uppelschoten en in 1897 wordt zoon Teus (uit haar eerste huwelijk) de nieuwe boer. Hij trouwt met Jans van Drie. Zij overlijdt op 16 februari 1931. Weduwnaar Teus vertrekt drie maanden later -bij het huwelijk van zoon Jan- uit zijn boerderij om in te trekken bij zijn dochter Koos van Loen, die met Hendrikus (Drees) van Hamersveld is getrouwd en ook in Zevenhuizen woont. De jonge Jan wordt dan de nieuwe boer.
Als ten slotte Jan’s zoon Johan met echtgenote Marrit in 1968 het laatste boerenechtpaar wordt, wordt de boerderij uit 1858 gesloopt om plaats te maken voor de huidige woning. Er is best oog voor de vriendelijke uitstraling van de oude boerderij, maar er moet te veel aan gebeuren. Zo zijn de buitenmuren halfsteens, niet ongebruikelijk in die tijd. Dan vriest het bij wijze van spreken binnen nog harder dan buiten, en vriezen kan het in die tijd nog. Restauratie en aanpassing gaan veel meer kosten dan nieuwbouw. Met toch wat pijn in het hart wordt gekozen voor een nieuwe woning.
Er is nogal wat verwarring over het gebruik van de achternamen. Al in 1766 komen we bij de voorouders de naam Van Loon tegen bij het huwelijk van Albert Hermse van Loon met Jacobje van Dashorst. De familie woont dan in de omgeving van Woudenberg. Hun zoon Teunis, gehuwd met Teuntje Janse Kok, verhuist naar Bunschoten. Zijn achternaam wordt als Van Loen geschreven.
Ook Teunis’ zoon Jan noemt zich Van Loen. Het is opletten in deze regio bij de namen Van Loen en Van Loon. Dat kan een heel andere familie betreffen, of niet.
Het Zuidereind
Bruid Bertha is de oudste dochter van Wous van Romen en Antje Hooft. De pittoreske boerderij waar zij opgroeit is gelegen aan het Zuidereind, buitendijks, op de Eemdijk schuin tegenover boerderij Netelenburg. Het adres in die tijd is Zuidereind 12.
Het komt ons misschien merkwaardig voor dat de boerderij op de dijk is gebouwd, maar dat is natuurlijk wel de hoogste plek, wat gezien de vele overstromingen in het verleden heel verstandig is. Nadeel is dat de ruimte op het erf beperkt is.
In de tijd dat Bertha hier opgroeit, van 1902 tot 1931, maakt zij meer dan twintig keer mee dat het water van de Eem tot de kruin van de dijk stijgt en er gaten in worden geslagen, zowel ten noorden als ten zuiden van de boerderij. Water zover het oog reikt. Hun geluk is dat de ondergrond van de dijk hier een oude zandopduiking, een rivierduintje is. Daardoor is de dijk wat weerbaarder dan elders en ook hoger.
Op de kaart van de Eemlandsche Leege Landen van 1666 is te zien dat op de plaats van de boerderij van Van Romen toen ook al bebouwing was. Wie daar in die jaren woonden weten we niet. Op die kaart is nog meer bebouwing te zien, maar dat is lang niet allemaal blijven staan. Onder andere de zware stormen van 1825 en 1916 hebben danig huis gehouden. Wie zo stoutmoedig was om ooit -helemaal links op de kaart- in de uiterwaard te bouwen is ook niet bekend. De lijst met namen die ongetwijfeld bij deze kaart hoort is tot op de dag van vandaag niet gevonden.
Onderzoek van G.J.M. Derks uit Arnhem e.a. wijst uit dat voorzaten van de familie Van Romen rond 1600 op het erf Calveen te Hoogland wonen. Zij komen vervolgens via Soest in Hamersveld terecht.
Rond 1820 boert Teunis van Romen met zijn vrouw Jannetje Dijkman op boerderij Lang End in Hamersveld. Daar wordt in 1822 zijn zoon Peter geboren. Als Peter in 1857 trouwt met Barbara Hilhorst vinden we dit echtpaar terug in Baarn, alwaar in 1867 zoon Wouter (Wous) het levenslicht ziet en in 1902 diens dochter Barbara (Bertha), de bruid. In de meidagen van 1940 is de boerderij in het kader van de schootsveldverruiming ten behoeve van de Grebbelinie door manschappen van het Nederlandse leger verbrand. Binnendijks wordt een nieuwe boerderij gebouwd, naast Netelenburg. De criteria die zijn gehanteerd bij de schootsveld-verruiming zijn niet altijd even duidelijk. Want waarom sneuvelt de boerderij van Van Romen wel en het er schuin tegenover gelegen Netelenburg niet? Omdat de ene op de dijk staat en de andere er achter ligt, lager gelegen? Zou kunnen.
De bruiloft
Het is een frisse woensdag in de maand mei. De zon laat zich niet zien en het wordt niet warmer dan elf graden. Er staat een fris windje uit het noordoosten, wat op de grote groepsfoto ook te zien is aan de boomblaadjes en de verwaaide kuiven van sommige bruiloftsgasten. Het is een scherpe foto. De fotograaf heeft zijn uiterste best gedaan om er voor te zorgen dat iedereen er duidelijk op staat. De achterste rij staat zelfs op een verhoging. Zijn het eierkisten, een bandenwagen? We weten het niet. Niemand heeft zijn ogen dicht of zijn mond open, iedereen kijkt geconcentreerd in de lens. Heel goed gelukt. Wat jammer nou dat vergeten is om de hoop paardenvijgen op de voorgrond even weg te vegen. Of toch opzet, met een knipoog?
1 Jan van Loen
2 Bertha van Romen
3 Joop van Romen, zoon van Jans van Romen (22)
4 Hein van Loen, broer van Jan (1)
5 Bertus van Romen, broer van Bertha (2)
6 Mogelijk Co van de Bremer, echtgenoot van Teuntje van Romen (18)
7 Teus van Loen, vader van Jan (1)
8 Drees van Hamersveld, echtgenoot van Koos van Loen (11)
9 Jan Emond, echtgenoot van Jans van Loen (12)
10 Waarschijnlijk Teuntje van Dijk-van Loen, zus van Teus van Loen (7)
11 Koos van Loen, zus van Jan (1)
12 Jans van Loen, zus van Jan (1)
13 Nel van Loen, zus van Jan (1)
14 Hendrik Rigter, echtgenoot van Nel van Loen (13)
15 Sophie van Romen, zus van Bertha (2)
16 Wous van Romen, vader van Bertha (2)
17 Willem van Asch, verkering met Sophia van Romen (15)
18 Teuntje van Romen, zus van Wous (16), getrouwd met Co van de Bremer (6)
19 Christina van Moorselaar, echtgenote van Willem Hooft (21) 20 Antje Hooft, echtgenote van Wous van Romen (16), moeder van Bertha (2)
21 Willem Hooft, broer van Antje Hooft (20)
22 Jans van Romen, zus van Bertha (2)
23 Peter Hooft, broer van Antje Hooft (20), weduwnaar van Antje Butselaar †1916
24 Onbekende accordeonspeler
25 Onbekende vrouw
26 Waarschijnlijk Aaltje of Neeltje Brouwer (vriendin van de bruid)
27 Teuntje van Romen, zus van Bertha (2)
28 Greet Keizer
29 Onbekende vrouw
30 Waarschijnlijk Neeltje of Aaltje Brouwer (vriendin van de bruid)
De zussen Brouwer (26, 30) woonden op boerderij Bloemberg, Zuidereind 6
Ten slotte nog een stukje klederdracht in beeld. Het is aardig om op te merken dat de vrouwen 10, 18 en 20 alle drie een ander model muts dragen, respectievelijk een staartkap, een vierkante muts en een knipmuts. Ook 19 draagt een knipmuts. Alle drie vormen kwamen in het Eemland voor (zie ook De Bewaarsman, januari 1997).
Bronnen
– Archief Eemland.
– G.J.M. Derks, De Familie van Ro(o)men te Soest in Van Zoys tot Soest 1997.
– Een vallei vol water, Margriet Mijnssen-Dutilh.
– website wiewaswie.nl.
– website groenegraf.nl.
– Ton Hartman, Annie, Antoon† en Johan van Loen Jzn, Cees Voorburg†, Herman van Loen Bzn†,
Wim Th. Keizer.