Waar zijn ze gebleven? Wim van den Heuvel in Grolloo
Arie van den Heuvel
Inleiding
In deze rubriek wordt aan een geboren en getogen inwoner van Hoogland of Hooglanderveen, die definitief naar elders is vertrokken, een negental vragen voorgelegd. Voor deze eerste aflevering ben ik naar Grolloo gereisd, want daar woont Wim van den Heuvel, ook bekend als Wim Klapmuts. Omdat ik zelf ook Van den Heuvel heet en op De Klapmuts woon, de straat die is vernoemd naar zijn boerderij, en ik bijgevolg soms word aangeduid als Arie Klapmuts, leek mij dat een passende start van deze nieuwe rubriek. Overigens heb ik geen familiaire relaties met de Van den Heuvels in Hoogland en Hooglanderveen.
Grolloo is het dorp dat ik ken als bakermat van de blues van Cuby + Blizzards (C+B) en van concerten van wijlen Harry ‘Cuby’ Muskee + Blizzards bij café Hofsteenge. Sinds 2011 is aan de Voorstreek in Grolloo het C+B Museum gevestigd in het boerderijtje waar Harry Muskee van 1965 tot 1971 woonde en werkte en, samen met Eelco Gelling en Herman Brood, onder meer de songs voor de klassieke LP ‘Groeten uit Grollo’ componeerde. En dan te bedenken dat C+B vanaf medio jaren zestig tot 2011 ook regelmatig optrad in Hoogland, bij café De Faam en café Schimmel, het laatste nu bekend als café De Noot.
Wie bent u en wie waren uw ouders?
Ik ben Wim van den Heuvel, geboren op 19 juni 1947 in Hoogland. Mijn vader is Lambertus (Bertus) van den Heuvel, geboren op 28 februari 1899 in Hoogland op boerderij De Klapmuts. Hij trouwde in 1945 met Aleida (Aal) Hilhorst, geboren op 11 januari 1911 in Hoogland op boerderij Nieuw Kattenbroek. Ze gingen als pasgetrouwd stel wonen aan de Heideweg. Ze lieten daar een keetje bouwen op een stuk grond dat bij De Klapmuts hoorde. In dat keetje ben ik geboren. Later is het vervangen door een huis. Boerderij De Klapmuts was in het kader van schootsveldverruiming in brand gestoken op 10 mei 1940 en is in de oorlog herbouwd. Op de boerderij zaten twee ooms en een tante. Na het overlijden van een oom in 1959 heeft er een ruil plaatsgevonden. Oom en tante gingen naar het huis aan de Heideweg en mijn ouders en wij als hun vijf kinderen gingen naar De Klapmuts. In 1961 overleed mijn vader. Mijn moeder zette het bedrijf voort met hulp van de kinderen. Na verloop van tijd boerde ik samen met mijn moeder. Ze is in 2015 overleden op de gezegende leeftijd van 104 jaar.
Waar woonde u in Hoogland, hoelang woonde u daar, en in welk jaar vertrok u voorgoed?
Boerderij De Klapmuts lag aan de Emiclaerseweg en was sinds 1880 familiebezit. Mijn overgrootvader Hendrik van den Heuvel, die getrouwd was met Lamberta (Lammertje) van den Eshof, kocht op 12 juli 1880 de boerderij, groot 17 ha 21 a 40 ca, van de heer Lagerwij (notaris Richelle te Amersfoort) voor een bedrag van f. 14.500, -. Hendrik en Lamberta gingen na de koop met de jongste kinderen op De Klapmuts wonen, de oudere kinderen bleven op De Bijlerhoef (Hoefseweg). Jammer genoeg zijn er tot nu toe geen foto’s gevonden van de oude boerderij die in 1940 is afgebrand. Er is wel een tekening, maar daarvan is niet zeker af dit inderdaad de oude boerderij betreft. Ik woonde vanaf 1959 op De Klapmuts en had het daar goed samen met moeder, totdat wij weg moesten in 1988.
Wat was de reden van uw vertrek?
Dat kan ik kort samenvatten: De boeren moesten weg om woningbouw mogelijk te maken. De gemeente Amersfoort had in 1967 een plan gemaakt voor woningbouw in Schothorst; dat plan had betrekking op Amersfoorts grondgebied, maar ook op Hooglands grondgebied. En dat plan raakte ons omdat wij ook grond hadden aan de zuidzijde van de Schothorsterlaan. In datzelfde jaar nam de provincie Utrecht het initiatief om de gemeente Hoogland op te heffen. Vanaf dan hebben we als bevolking allerlei acties gehouden om de dreigende annexatie te voorkomen, maar uiteindelijk is het vechten tegen de bierkaai. De gemeente werd op 1 januari 1974 opgeheven.
Wij kregen medio jaren zeventig bericht dat onze boerderij gesloopt zou gaan worden en uiteraard waren we niet de enige. Dan kom je in een proces terecht van onderhandelen met de gemeente Amersfoort; dat duurde al met al jaren. In 1987 sloten we een overeenkomst tot verkoop, zoals dat dan zo mooi heet, en viel de in de oorlog herbouwde boerderij in 1988 onder de slopershamer.
Waarom heeft u ervoor gekozen om in Grolloo te gaan wonen?
Toen wij weg moesten van De Klapmuts in 1988 was ik 41 jaar en ik wilde boer blijven. Dus ga je uitkijken naar een andere boerderij. Omdat er in Hoogland en omgeving geen geschikte mogelijkheden waren, moest ik verder kijken. In het noorden, in Friesland en Drenthe, zaten al meer Hooglandse boeren, familie en kennissen. Ik kreeg een tip van Cees Hilhorst in Papenvoort dat er een bedrijf te koop stond in Grolloo. Gijs Hilhorst, een neef van mijn moeder, heeft toen ondersteuning geboden bij het aankoopproces. Ik kocht de boerderij met 28 ha en heb in 1988 al mijn melkkoeien en materieel hierheen laten verhuizen. Voor mijn moeder, 77 jaar, werd in Hoogland een huis gebouwd aan de Pottenbakkerlaan. Omdat dit huis nog niet klaar was, heeft zij de eerste tijd bij mij gewoond hier in Grolloo. In september 1989 is ze teruggegaan naar Hoogland, naar haar nieuwe huis waar ze tot haar overlijden heeft gewoond.
U bent opgegroeid in Hoogland: heeft dat invloed gehad op de keuze van uw opleiding of uw werk?
Ik heb op de Sint Henricusschool gezeten en toen ik daar vanaf kwam moest ik een jaar overbruggen op de U.L.O., de Kardinaal de Jongschool in Amersfoort, want ik wilde naar de landbouwschool maar was te jong. Ik wilde boer worden. Na dat jaar kwam ik in 1960 terecht op de landbouwschool aan de Hamseweg. De opleiding daar duurde normaal gesproken vier jaar, maar ik deed het in drie jaar want op één of andere manier telde mijn U.L.O.-jaar mee. Thuis hielp ik al mee op de boerderij en na het overlijden van mijn vader in 1961 helemaal.
U kwam uit Hoogland en u woont nu in Grolloo. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen Hoogland en Grolloo?
Grolloo is een klein, landelijk gelegen esdorp in Drenthe van tussen de 600 en 700 inwoners, gelegen op de Rolderrug, tussen de dorpen Rolde en Schoonloo. Aan de noordzijde van het dorp ligt het boscomplex Grollooërveld, aan de zuidwestzijde boswachterij Grolloo, aan de zuidoostzijde het Grollooërveen en aan de oostzijde liggen de Grollooërkoelanden. Er is wel overeenkomst te ontdekken met het Hoogland van vroeger als het gaat om het landschap (akkers, weilanden, houtwallen, bos), alleen is alles hier veel ruimtelijker. En daardoor is er ook verschil, want in Hoogland was een boerderij met 25 ha grootschalig. Hier begint het vaak pas bij 25 ha. Op De Klapmuts zat ik hoog op de neng en hier zit ik ‘op het zand’ zoals ze dat noemen. De Drentenaren op het zand zijn over het algemeen ruimdenkend, gemoedelijk. Men gunt elkaar wat. Ons kent ons is de mentaliteit hier en dat spreekt mij aan.
Heeft u weleens gevoel van heimwee gehad als u terugdenkt aan Hoogland en wat is de reden daarvan?
Ik ben te nuchter om heimwee te hebben. En het Hoogland van vroeger bestaat niet meer. Toen ik hier kwam heb ik mij voorgesteld bij de buren. Dat waren hartelijke mensen die mij wegwijs hebben gemaakt in deze omgeving in de zin van: wie woont waar en waar kan je het beste inkopen doen? Daardoor voelde ik mij welkom. Ik heb er prima buren aan gehad, altijd bereid om te helpen.
Heeft u hier nog familie of vrienden wonen en komt u hier nog regelmatig?
Ik heb een zus en broer wonen in Hoogland, dus bij gelegenheid zie ik hen.
Als iemand voor de eerste keer een bezoek gaat brengen aan Hoogland en Hooglanderveen, en aan u vraagt wat zeker de moeite van het bezoeken waard is, wat geeft u dan voor tips?
Zoals ik zei is het oude Hoogland weg. En wat er nog is, is qua sfeer veranderd of aan het veranderen. Denk aan Zevenhuizen dat inmiddels uitkijkt op Vathorst en over een aantal jaren woningbouw in de achtertuin heeft staan. En denk aan Coelhorst waar langzaamaan een verandering plaatsvindt naar een soort landschapspark met landhuizen. Als ik diep nadenk kan ik alleen boerderij Hoogerhorst noemen aan de Eem, maar dat bedrijf is niet vrij toegankelijk. Het is jammer om te zeggen, maar het historische Hoogland is verleden tijd.
Tot besluit
Wim van den Heuvel beet welwillend het spits af in deze nieuwe rubriek. Ik dank hem hier vanuit Huize Klapmuts hartelijk voor zijn medewerking.
U hebt nu een idee van de bedoeling van deze rubriek ‘Waar zijn ze gebleven?’ Er zijn ongetwijfeld meer Hooglanders en Veenders, tegenwoordig woonachtig in oorden buiten Hoogland en Hooglanderveen, die wel een keer in deze rubriek willen staan. Daarom: wees niet te bescheiden! Meld u aan bij Arie van den Heuvel. Ik ben bereikbaar via mobielnummer 06 38 93 04 12 of email redactie@historischekringhoogland.nl